Üniversite Öğrencilerinin Akılcı İlaç Kullanımına Yönelik Bilgi Düzeylerinin ve Davranışlarının İncelenmesi
Anahtar Kelimeler:
Akılcı İlaç Kullanımı- Üniversite Öğrencileri- Sağlık OkuryazarlığıÖz
Araştırma Problemi: Akılcı ilkelere uyum sağlanmadığında tedaviye uyuncun azalması, ilaç etkileşimleri ve advers reaksiyon sıklıklarının yaşanması gibi sebeplerle toplum sağlığına zarar verilirken aynı zamanda gereksiz sağlık harcamaları da artmaktadır.
Çalışmanın Amacı: Bu çalışma ile sağlık eğitimi alan Tıp, Eczacılık, Sağlık Yönetimi ve Hemşirelik öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmada kartopu örneklem yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden Tıp, Eczacılık, Hemşirelik ve Sağlık Yönetimi bölümlerinden toplam 749 öğrenciden online olarak 36 adet soru yanıtlanması istenmiştir. Verilerin
istatistiksel analizleri için Statistical Package for Social Sciences (SPSS), Windows için sürüm 22.0 (SPSS Inc. Chicago, USA) bilgisayar paket programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler kısmında kategorik değişkenler sayı, yüzde olarak verilmiş, sürekli değişkenler ise ortalama ± standart sapma ve ortanca (en küçük – en büyük değer) ile sunulmuştur. Sürekli değişkenlerin normal dağılıma uygunluğu görsel (histogram ve olasılık grafikleri) ve analitik yöntemler (Kolmogorov Smirnov/Shapiro-Wilk testleri) kullanılarak değerlendirilmiştir.
Kategorik değişkenlerin karşılaştırma analizlerinde Ki-kare testi kullanılmıştır. Bu çalışmada istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.
Bulgular: Çalışmaya katılan bireylerin %29,2’si Sağlık Yönetimi, %26,7’si Eczacılık, %22’si Tıp ve %22’si Hemşirelik öğrencileridir. Katılımcıların %81,4’ü kadındır. Komşu veya yakın akraba tavsiyesi ile ilaç kullanımı durumuyla gerekli olmasa bile ilaç yazdırma eylemi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p=0,006). Hekime muayene olmadan eczaneden ilaç alma ile gerekli olmasa
bile ilaç yazdırma eylemi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p<0,001). İlacın yan etkisi olduğunda alınan aksiyon
durumu ile gerekli olmasa bile ilaç yazdırma eylemi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p=0,020). Şikâyetin geçmediği durumlarda hekim önerisi dışında ilaç alma ile gerekli olmasa bile ilaç yazdırma arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmaktadır (p=0,019).
Sonuç: Hekime danışılmadan kullanılan ilaçlar arasında ağrı kesicilerin çok büyük bir farkla ilk sırada yer aldığı gözlemlenmiştir. Bir diğer önemli konu ise bu çalışmadaki öğrencilerin hekime danışmadan ilaç kullanım oranları düşük olsa da hekimin verdiği ilaçları kullanım
süresine dikkat edilmesi gerektiği görülmektedir.
